Veel mensen verbinden het beroep van een adjudant al snel aan het leger, door de historie van veel adjudanten. Toch is dit niet helemaal correct! Een adjudant is namelijk een persoonlijke assistent van veel meer mensen dan van een officier uit het leger alleen. Zo kan een adjudant ook een persoonlijke assistent van een bewindsman, een hogepriester of een staatshoofd zijn. Of wat te denken van de adjudant van Prins Carnaval! Het geeft de diversiteit van dit beroep aan.
Nog steeds hebben adjudanten een belangrijke rol bij evenementen waar een staatshoofd bij betrokken is. Ook in Nederland zijn meerdere adjudanten actief, die veelal een opleiding voor een plaats in het leger hebben gevolgd. Vanuit het leger kunnen zij vanaf een bepaalde rang tot adjudant worden benoemd. Het maakt hierbij geen verschil of je actief bent binnen de Koninklijke Marechaussee, de Koninklijke Luchtmacht, de Koninklijke Landmacht of de Koninklijke Marine.
De werkdag van een adjudant
Het beroep van een adjudant is zeer divers! In het geval van een adjudant die als persoonlijke assistent voor een staatshoofd werkt, ziet iedere werkdag er anders uit. Vaak houden adjudanten zich bezig met het organiseren van grote evenementen, waarbij het Koninklijk Huis betrokken is. Ook tijdens deze evenementen zijn de adjudanten nauw betrokken bij de begeleiding van het staatshoofd en zijn of haar metgezellen. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van adjudanten tijdens Koningsdag, tijdens de Nationale Dodenherdenking op 4 mei, enzovoorts.
Houd er rekening mee dat het werk van een adjudant heel anders is dan het werk van een kapitein-luitenant-ter-zee of luitenant-kolonel. Als adjudant heb je vooraf een van beide rangen bekleed binnen het leger, waardoor je voorheen hele andere taken had dan de taken die je als adjudant krijgt. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden als je een baan als adjudant overweegt. Voor beide functies zijn namelijk hele andere vaardigheden vereist.
Voor een adjudant van Prins Carnaval ziet de dag er natuurlijk heel anders uit. Dit is vaak geen betaald beroep, maar wordt door vrijwilligers ingevuld die bij het carnaval betrokken zijn. Een adjudant kan Prins Carnaval bijstaan tijdens optochten, evenementen tijdens het carnaval, etc.
Opleiding tot adjudant
Om het beroep adjudant te mogen beoefenen dien je eerst een opleiding voor het leger te hebben afgerond. Een adjudant kan zowel uit de Koninklijke Marine, de Koninklijke Landmacht, de Koninklijke Luchtmacht, als ook uit de Koninklijke Marechaussee gekozen worden. Er zijn dus meerdere opleidingen die je uiteindelijk tot adjudant kunnen maken! De opleiding voor de Koninklijke Marechaussee is immers heel anders dan de opleiding voor de Koninklijke Luchtmacht.
Als je tot adjudant van het staatshoofd gekozen wil worden dien je in ieder geval over de rang van kapitein-luitenant-ter-zee of luitenant-kolonel te beschikken. Daarbij worden adjudanten bij Koninklijk Besluit benoemd en kunnen zij vervolgens voor een bepaald aantal jaar aanblijven in deze functie. Na zijn periode als adjudant kan een adjudant door het staatshoofd benoemd worden tot een “adjudant in buitengewone dienst”. Dit wordt onder meer gedaan bij adjudanten die hun taken op een zeer degelijke en betrouwbare wijze hebben uitgevoerd. Een “adjudant in buitengewone dienst” kan bij bepaalde gelegenheden, waarbij het Koninklijk Huis betrokken is, opnieuw worden opgeroepen.
Mocht het je lukken om adjudant van het staatshoofd te worden, dan krijg je enkele bijzondere versiersels op je uniform. Op de rechterschouder van het uniform van een adjudant bevinden zich bijvoorbeeld goudkleurige nestels, wat een soort gevlochten koorden zijn. Daarbij krijgen adjudanten vaak de eerste letter van de voornaam van het staatshoofd met een kroontje op hun uniform afgedrukt. Ten tijde van koningin Beatrix wat dit bijvoorbeeld de ‘B’ met een kroontje. Het is van de exacte functie van een adjudant afhankelijk, op welke plek dit teken geplaatst wordt
Ben ik geschikt als adjudant?
Als adjudant moet je het leuk vinden om voor anderen te werken, in dit geval voor het staatshoofd. Je bent hierbij nauw betrokken bij de publieke optredens van het staatshoofd en dient hier vooraf de nodige voorbereidingen voor te treffen. Het werk van een adjudant is heel anders dan het werk wat je wellicht eerder voor de Koninklijke Marechaussee, Koninklijke Landmacht, Koninklijke Marine of Koninklijke Luchtmacht hebt uitgevoerd. Je moet het om deze reden leuk vinden om tijdelijk van je huidige werkzaamheden af te stappen om geheel andere taken op je te nemen. Niet iedereen binnen het leger vindt deze taken aantrekkelijk, omdat het relatief veel administratief werk met zich meebrengt.
Ook goede sociale vaardigheden zijn essentieel bij het beroep van een adjudant. Als adjudant ben je immers het middelpunt van verschillende partijen, die betrokken zijn bij het publieke optreden van een staatshoofd. Denk bijvoorbeeld aan de organisatie van een Koningsdag, het staatshoofd zelf, de familie van het staatshoofd, enzovoorts. Het is belangrijk dat je goed met deze partijen kunt communiceren.
Vacatures voor een adjudant
Doordat het aantal adjudanten in Nederland zeer beperkt is, worden hier vaak geen vacatures voor aangeboden. Daarbij is er geen specifieke opleiding die je tot adjudant maakt, maar dien je over een combinatie van ervaring, een goede opleiding en bepaalde vaardigheden te beschikken om deze functie te mogen bekleden. In veel gevallen worden kandidaten voor de functie als adjudant aanbevolen door de verschillende onderdelen van het leger (Koninklijke Marechaussee, Koninklijke Landmacht, Koninklijke Marine en Koninklijke Luchtmacht). Een kapitein-luitenant-ter-zee of luitenant-kolonel kan vervolgens zelf kiezen of hij of zij zichzelf geschikt acht voor de te bekleden functie.
Je kunt er ook voor kiezen om jezelf als kandidaat voor de functie als adjudant op te geven, mits je aan de gestelde eisen voor deze functie voldoet. Houd er rekening mee dat een adjudant voor meerdere jaren (in veel gevallen drie jaar) aangesteld wordt. Onder meer door deze relatief lange periode wordt er maar eens per zoveel jaar naar nieuwe adjudanten gezocht voor het begeleiden van het staatshoofd. Ook voor een andere invulling van de rol als adjudant dien je vaak het nodige geduld te hebben. De adjudant van Prins Carnaval wordt bijvoorbeeld ook maar eens in de zoveel jaar herkozen in de meeste gevallen.